مشعل‌سوزی (Flaring) چیست؟
مشعل‌سوزی یا فلرینگ (Flaring) به فرآیند سوزاندن گازهای همراه (Associated Gas) که در عملیات استخراج نفت خام یا گاز طبیعی آزاد می‌شوند، اطلاق می‌شود. این گازها معمولاً در شرایطی که امکان جمع‌آوری، انتقال یا استفاده اقتصادی از آن‌ها وجود ندارد، در محل استخراج سوزانده می‌شوند. این پدیده معمولاً در میادین نفتی، پالایشگاه‌ها، پتروشیمی‌ها و سایر تأسیسات صنعتی رخ می‌دهد.
بر اساس گزارش بانک جهانی، در سال 2022 میزان گاز سوزانده‌شده در سطح جهان حدود 139 میلیارد مترمکعب بوده است. این مقدار معادل مصرف سالانه گاز طبیعی کل قاره آفریقا است. کشورهایی مانند روسیه، عراق، ایران، ایالات متحده و ونزوئلا بیشترین سهم را در این میزان گازسوزی دارند.
دلایل مشعل‌سوزی
1. عدم وجود زیرساخت‌های لازم
o در برخی مناطق، زیرساخت‌های لازم برای جمع‌آوری و انتقال گازهای همراه وجود ندارد.
o این گازها معمولاً در میادین نفتی دورافتاده یا در مناطق دریایی آزاد می‌شوند.
2. ملاحظات ایمنی
o برخی گازهای همراه حاوی ترکیبات خطرناک یا قابل انفجار هستند و سوزاندن آن‌ها برای جلوگیری از خطرات ایمنی انجام می‌شود.
3. محدودیت‌های اقتصادی
o فرآوری گازهای همراه ممکن است در برخی میادین کوچک یا کم‌بازده مقرون‌به‌صرفه نباشد.
4. فقدان فناوری‌های پیشرفته
o در برخی کشورها، فناوری‌های لازم برای استفاده بهینه از گازهای همراه در دسترس نیست.
جمع‌آوری گازهای همراه و کاهش مشعل‌سوزی
در بسیاری از پروژه‌های نفت و گاز، جمع‌آوری گازهای همراه و کاهش مشعل‌سوزی هم‌ردیف و مکمل یکدیگر در نظر گرفته می‌شوند. اجرای این پروژه‌ها به‌منظور خاموش کردن مشعل‌ها و استفاده بهینه از گازهای فلر انجام می‌شود. کشورهای پیشرفته در این زمینه، رویکردهای جامعی برای تبدیل گازهای همراه به منابع انرژی مفید اتخاذ کرده‌اند.
پیامدهای مشعل‌سوزی
1. آلودگی محیط زیست
o مشعل‌سوزی موجب انتشار گازهای گلخانه‌ای مانند دی‌اکسید کربن (CO2) و متان (CH4) می‌شود که در گرم شدن زمین نقش دارند.
o آلاینده‌هایی مانند اکسیدهای نیتروژن (NOx) و دی‌اکسید گوگرد (SO2) منتشر می‌شوند که موجب باران اسیدی و مشکلات تنفسی در انسان‌ها می‌شوند.
2. هدررفت منابع انرژی
o گازهای همراه، به‌عنوان منبع انرژی باارزش، به‌جای استفاده مفید، در فرآیند مشعل‌سوزی هدر می‌روند.
3. تشدید تغییرات اقلیمی
o انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از مشعل‌سوزی به افزایش دمای زمین و تغییرات اقلیمی منجر می‌شود.
o بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی (IEA)، مشعل‌سوزی سالانه بیش از 350 میلیون تن دی‌اکسید کربن در جو منتشر می‌کند که معادل انتشار سالانه 77 میلیون خودرو است.
4. ضررهای اقتصادی
o گازهای همراه می‌توانند به محصولات با ارزش افزوده مانند برق، گاز مایع (LPG) و فرآورده‌های پتروشیمی تبدیل شوند که در صورت مشعل‌سوزی از بین می‌روند.
o تخمین زده شده است که مشعل‌سوزی سالانه بیش از 30 میلیارد دلار انرژی را از بین می‌برد.
راه‌حل‌های کاهش مشعل‌سوزی
1. جمع‌آوری و فرآوری گازهای همراه
o احداث واحدهای فرآوری برای تبدیل گازهای همراه به محصولات مفید مانند گاز طبیعی فشرده (CNG) یا ال‌ان‌جی (LNG).
o برخی کشورها مانند نروژ موفق شده‌اند با اجرای قوانین سختگیرانه، میزان مشعل‌سوزی را به کمتر از 1٪ کاهش دهند.
2. تولید برق از گازهای همراه
o استفاده از گازهای همراه برای تولید برق و تأمین انرژی مورد نیاز تأسیسات صنعتی یا شبکه‌های محلی.
o در نیجریه پروژه‌هایی اجرا شده است که از گازهای همراه برای تولید برق استفاده کرده و مصرف سوخت‌های آلاینده را کاهش داده‌اند.
3. استفاده از فناوری‌های نوین
o بهره‌گیری از فناوری‌هایی مانند CCUS (Carbon Capture, Utilization, and Storage) برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای.
o در کانادا از این فناوری‌ها برای جذب دی‌اکسید کربن حاصل از فعالیت‌های صنعتی استفاده می‌شود.
4. همکاری‌های بین‌المللی
o مشارکت با سازمان‌هایی مانند بانک جهانی و برنامه جهانی کاهش فلرینگ (GGFR) برای تأمین مالی و انتقال فناوری.
o پروژه‌های بین‌المللی موفقی در کشورهای عراق و قزاقستان برای کاهش مشعل‌سوزی اجرا شده‌اند.
5. اجرای قوانین و مقررات سختگیرانه
o تعیین مشوق‌ها و جریمه‌ها برای کاهش مشعل‌سوزی و تشویق به استفاده بهینه از گازهای همراه.
o اتحادیه اروپا قوانینی را برای کاهش انتشار گازهای فلرینگ وضع کرده که شرکت‌های نفتی را به کاهش این فرآیند ملزم می‌کند.
نقش شرکت ACi در کاهش مشعل‌سوزی و جمع‌آوری گازهای فلر
شرکت Atlas Compressor Iranian (ACi) می‌تواند در پروژه‌های خاموش کردن مشعل و جمع‌آوری گازهای فلر نقش مهمی ایفا کند. این شرکت با تأمین قطعات و تجهیزات موردنیاز، از جمله کمپرسورها، واحدهای فرآوری گاز و سیستم‌های ذخیره‌سازی و انتقال گاز، همچنین ارائه خدمات مهندسی و اجرای پروژه‌های صنعتی، می‌تواند به شرکت‌های نفت و گاز در کاهش فلرینگ و استفاده بهینه از گازهای همراه کمک کند. ACi با تکیه بر تجربه و همکاری‌های بین‌المللی، آماده ارائه راهکارهای عملی و فناوری‌های پیشرفته برای مدیریت و کاهش مشعل‌سوزی و جمع‌آوری گازهای همراه است.